Z przedwojennej prasy możemy dowiedzieć się, że pierwszym klubem włocławskim w którym uprawiano piłkę koszykową była „Cuiavia". Nie zachowały się dokumenty z których można by zaczerpnąć informacje na temat udziału w rozgrywkach sportowych. Wiadomo, że zespół rozgrywał mecze z drużynami szkolnymi.

Po wojnie pierwsze sukcesy w piłce koszykowej odnosiły zespoły szkolne, a szczególnie z Gimnazjum Ziemi Kujawskiej i Liceum Przemysłu Papierniczego. Zapewne były one przyczyną powstawania sekcji piłki koszykowej w stowarzyszeniach sportowych. Najlepsi zawodnicy z wymienionych szkół reprezentowali „Unię" Włocławek. W 1950 roku drużyna uzyskała awans do wojewódzkiej klasy A, w której przez wiele lat należeli do ścisłej czołówki oraz zwycięstwo w Spartakiadzie Zrzeszenia Sportowego „Unia" w Gliwicach. Kadrę drużyny tworzyli: Jan Dworzyński, Ryszard Kucal, Włodzimierz Cieślewicz, Jerzy Sobczyk, Wiesław Grzelak, Tadeusz Wiśniewski, Eugeniusz Zwoliński, Leopold Kosiński, Janusz Błochowicz, Waldemar Teodorczyk, Stanisław Frankowski, Tadeusz Kremplewski, Wincenty Galczak, Eugeniusz Łopatkowski.

W tym samym czasie patronat nad szkolnym zespołem Gimnazjum Mechanicznego objął KS ZWM „Zryw" (w późniejszych latach występujący pod nazwą „Spójnia"). Ogromny wpływ na sukcesy koszykarzy „Zrywu" miał Jan Dworzyński, który po ukończeniu AWF w Warszawie w 1954 roku powrócił do Włocławka i objął opieką szkoleniową zawodników. Warto zaznaczyć, że był to pierwszy trener znający warsztat pracy z drużynami piłki koszykowej. Do tej pory zawodnicy i trenerzy bardziej bazowali na wrodzonych zdolnościach. Dopiero Dworzyński wprowadził do treningów i meczy elementy taktyki i techniki gry. Pod kierunkiem trenera zespół Technikum Przemysłowo – Pedagogicznego Centralnego Urzędu szkolenia Zawodowego (dawne Gimnazjum Mechaniczne) w latach 1953-1954 zdobył Mistrzostwo Polski Szkolnego Związku Sportowego, co w tamtych czasach równało się tytułem Mistrza Polski Juniorów. W zespole występowali Daniel Hadrowicz, Janusz Słomczewski, Jan Kłaczkiewicz, Tomasz Sadowski, Marek Żelachowski, Grzegorz Rempel, Józef Hiller, Adam Adamczak, Roman Konopczyński, Tadeusz Kłaczkiewicz, Jan Dworzyński. Za osiągnięcia zespół został włączony do rozgrywek wojewódzkich seniorów. Bywało również, że drużyna występowała w meczach pod nazwą „Zryw" Toruń oraz jako reprezentacja okręgowa SZS.

Jeszcze w latach pięćdziesiątych doszło do połączenia sekcji piłki koszykowej „Zrywu", „Spójni" i „Unii". Początkowo koszykarze występowali pod nazwą „Unii", a następnie jako „Kujawiak" Włocławek. Po przejęciu zespołu przez „Kujawiaka" w dalszym ciągu istniała sekcja koszykarska w „Unii. Trenerem drużyny był Waldemar Teodorczyk, a koszykarze występowali w rozgrywkach klas wojewódzkich. Miejscem treningów i meczy była mała sala przejęta po przedwojennym klubie „Makabi", a w barwach klubu występowali: Tomasz Kowalewski, Ryszard Walentynowicz, Maciej Plebanek, Jerzy Furtek, Mirosław Grzelak, Wojciech Kwiatkowski, Zbigniew Waćkowski, Jerzy Obielecki, Mirosław Piasecki. Zespół wzmocnili również zawodnicy z Bydgoszczy i Poznania – Franciszek Meszko i Ryszard Jung. W późniejszym czasie do koszykarzy „Unii" dołączyli Stefan Halulko, Andrzej Wojciechowski, Andrzej Machczyński, Henryk Brzóska, Mirosław Wawrzonkowski Aleksander Kociołowicz.

Sekcja koszykarska „Kujawiaka" istniała dwadzieścia lat. W tym czasie pod opieką trenerów Romana Konopczyńskiego i Jana Dworzyńskiego koszykarze włocławscy występowali w II lidze państwowej (1958-1959 i 1960-1961). Kadrę zespołu tworzyli: Janusz Słomczewski, Ryszard Kucal, Tomasz Sadowski, Bolesław i Grzegorz Rempel, Józef Hiller, Roman Konopczyński, Jan i Tadeusz Kłaczkiewicz, Jan Dworzyński, Daniel Hadrowicz, Eugeniusz Zwoliński, Antoni Misiak, Jerzy Sobczyk, Janusz Chyżewski, Czesław Budzyński, Jerzy Nowakowski, Franciszek Meszko, Ryszard Matuszkiewicz. Za sprawą tego zespołu koszykówka stała się niezwykle popularna we Włocławku. Kibice podczas meczów wypełniali hale do ostatniego miejsca. O wysokich umiejętnościach zawodników świadczy fakt, że pojawiły się propozycje przejęcia drużyny wraz z zawodnikami przez kluby bydgoskie. Jednak przywiązanie do barw klubowych oraz kibiców włocławskich nie pozwalało działaczom na przeniesienie drużyny. Wśród zawodników szczególnymi umiejętnościami wyróżniał się Janusz Słomczewski, który podczas służby wojskowej grając w barwach „Zawiszy" Bydgoszcz należał do najlepszych koszykarzy w Polsce. Taka postawa zawodników wywoływała wśród kibiców włocławskich oddanie drużynie. Jako, że „Kujawiak" posiadał skromne możliwości finansowe, kibice często sami przeprowadzali zbiórki pieniędzy na działalność sekcji.

Pomimo rywalizacji sportowej („Kujawiak" występował klasę wyżej) należy podkreślić, że pomiędzy klubami „Kujawiaka" i „Unii" („Włocławianki") istniały przyjazne stosunki, a wręcz współpracowano poprzez wymianę zawodników.

W latach sześćdziesiątych kariery zawodnicze zakończyli starsi zawodnicy „Kujawiaka". Młodzi, niedoświadczeni koszykarze nie sprostali poziomem innym zespołom II ligi, co doprowadziło do spadku z klasy państwowej. Jednak już w roku 1969, działaczom udało się skompletować na tyle silną kadrę drużyny, aby ponownie uzyskać awans do II ligi. Trzon zespołu tworzyli: Janusz Słomczewski, Kazimierz Tomaszewski, Jerzy Sieradzki, Wiesław Gruda, Jan Witkowski, Mirosław Wawrzonkowski, Dariusz Nakonowski, Józef Hiller, Jan Dudek, Wiesław Rajewski, Marian Lisowski. W tym czasie we Włocławku wybudowano nową halę sportową przy ul. Chopina. Mecze piłki koszykowej ponownie przyciągały komplet publiczności.

Wznowiono współpracę ze szkołami. W klubach zaczęto szkolić młodzież (obok „Kujawiaka" i „Włocławianki" powstały młodzieżowe drużyny w „Junaku"). Za szkolenie młodzieży w „Kujawiaku" odpowiadał Kazimierz Tomaszewski, który wyłowił talenty Jana Teodorczyka, Ryszarda Witwickiego, Wojciecha Jaroszewicz, Grzegorza Wódeckiego. Zespół po dwóch latach treningów i zdobyciu mistrzostwa województwa bydgoskiego uzyskał awans do półfinałów ogólnopolskich, podczas których uplasował się na 3. miejscu. O sile młodzieży włocławskiej świadczy fakt, że w roku 1973 podczas Spartakiady Młodzieży rozgrywanej w Tarnowie reprezentację województwa bydgoskiego tworzyli w większości zawodnicy „Kujawiaka" (Jan Teodorczyk, Leszek Bazela, Ryszard Witwicki, Grzegorz Wódecki, Jacek Małecki). Niestety w 1973 roku władze sportowe i administracyjne miasta zadecydowały o rozwiązaniu KS ZMS „Kujawiak" Włocławek, jednocześnie nakazano przekazanie sekcji młodzieżowej do Międzyszkolnego Klubu Sportowego „Junak".

Szkoleniem młodzieży równolegle zajmowała się „Włocławianka", a do najlepszych wychowanków tego klubu należy zaliczyć: Mirosława Noculaka i Andrzeja Radtke. Jednak po likwidacji „Kujawiaka" i utworzeniu „Włocławii" w kategorii seniorów nie odnoszono takich sukcesów jak w okresie gry „Kujawiaka". W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych koszykarze „Włocławii" mimo kilkukrotnego wygrywania ligi regionalnej nie zdołali uzyskać awansu do II ligi. Mimo pozyskiwania zdolnych zawodników z „Junaka" wobec braku sukcesów sportowych piłka koszykowa na wiele lat utraciła popularność wśród włocławskich kibiców. Zawodnikami z tego okresu byli: Jerzy Sieradzki, Jan Dudek, Krzysztof Węgielewski, Wiesław Frątczak, Włodzimierz Koziorowicz, Wiesław Rażewski, Krzysztof Skrzynecki, Andrzej Karpiński, Marek Kuliński, Zbigniew Sobierajski, Waldemar Nęcki, Janusz Szepczyński, Marian Woźniak, Jan Witkowski, oraz w późniejszym okresieAndrzej Pindor, Wojciech Kobielski, Krzysztof Piotrowski, Henryk szkic, Grzegorz Koralewski, Marian Fiutkiewicz, Leszek Bazela. Opiekę szkoleniową kolejno sprawowali.: Matuszkiewicz, Konopczyński, Stefan Kamrowski, Jan Szwarc, Andrzej Galczak, Tadeusz Sajda, Paweł Demich.

Z początkiem lat dziewięćdziesiątych, za sprawą firmy Provide we Włocławku odrodziła się koszykówka, uzyskując awans do najwyższej klasy rozgrywkowej.