2013-09-07, 08:17   A A A    

Po zakończeniu pierwszej wojny światowej polska YMCA, posiadająca ogniska w kilku miastach Polski, propaguje koszykówkę między innymi i w Warszawie.

Organizuje kursy dla instruktorów w latach 1919-1920, tworzy drużyny YMCA. Przeprowadzone zostały pierwsze mistrzostwa szkolne, gdyż w tym okresie tylko szkoły grały w koszykówkę. Za­szczytny tytuł zdobyło Gimnazjum im. A. Mickiewicza, powtarzając ten sukces kilkakrotnie.

Istniejący w Warszawie Instytut Wychowania Fizycznego przyczynił się również do jej rozpowszechnienia wśród młodzieży. Mając swą siedzibę w Ogrodzie Saskim w pobliżu ul. Granicznej w Parku im. Jordana, ma bezpośredni kontakt z młodzieżą. Był on poprzednikiem powołanego później Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego (obecnie Akademii Wychowania Fizycznego na Bielanach). P.I.W.F mieścił się w drewnianych barakach, prowadząc zajęcia w bardzo trudnych warunkach. Szkoli instruktorów koszykówki, propaguje nową grę w szkołach, na uczelniach i w wojsku. Gra staje się coraz bardziej popularna, aczkolwiek jej wykonanie w porównaniu do dzisiejszego było bardzo prymitywne, czego dowodem byty między innymi uzyskiwane wyniki, jak: 11:9, 10:6 itp. P.I.W.F od roku 1920 wypuszcza własne kadry instruktorów koszykówki.

Mimo dość dużej popularności wśród młodzieży szkolnej nie wzbudza większego zainteresowania w klubach sportowych. Dopiero przypływ do sekcji klubowych młodzieży szkolnej uprawiającej koszykówkę (w części absolwentów szkół), a kluby nie były tak duże jak obecnie, przyczynia się w pewnej mierze do powstawania w klubach drużyn koszykówki. Pamiętać również należy, że w latach międzywojennych w pewnych okresie istniał zakaz władz kuratoryjnych należenia młodzieży szkolnej do klubów. Z tego względu wielu zawodników i zawodniczek po podpisaniu karty przynależności do organizacji związkowych podawało obok nazwiska również pseudonimy umieszczane w protokołach zawodów.

Do roku 1921 młodzież gra w koszykówkę w polskiej YMCA, rzecz jasna wyłącznie na otwartych boiskach (w ogrodach im. Raus, w Ogrodzie Saskim w ogrodzie Al. 3 Maja, na placach, gdzie obecnie znajduje się kompleks gmachów Muzeum Narodowego w ogrodzie na rogu Al. Ujazdowskiej ul. Agrykola. Rozgrywane są mecze pomiędzy klasami, szkołami i jakże często pomiędzy „wagarowiczami", którzy tam spędzali czas zamiast iść na lekcje do szkoły.

Lata 1922-24cechuje szybki rozwój. Dociera ona powoli do klubów sportowych. Pierwsze sekcje w Warszawie założył Akademicki Związek Sportowy. Ale drużyna AZS to jeszcze nie „specjaliści" od kosza. To byli lekkoatleci grający tylko w zimie, traktując ją jako zaprawę w martwym sezonie. Nieco później słynni mistrzowie czarnego krążka - hokeiści AZS- grają w koszykówkę, również traktując ją jako zaprawę z kolei letnią.

Wśród lekkoatletów widzimy Stefana Kostrzewskiego, wieloletniego rekordzistę Polski w płotkach na 400 m, Feliksa Malanowskeigo, także rekordzistę Polski na 1500 m, Pawskiego, Garczyńskiego, Macińskiego i wielu innych, a wśród hokeistów Ralfa Adamowskiego, Aleksandra Nowakowskiego, Włodzimierza Krygiera, Aleksandra Tupalskiego, braci Zebrowskich iwielu innych. Zaczynają oni również grać mecze towarzyskie z innymi drużynami. Pierwsze wyniki na terenie Warszawy to AZS - UMCA 3:19, Poselstwo USA - AZS 20:18.

To wyżej wspomniane poselstwo USA, w którego drużynie obok pastora Woodara grał poseł, sekretarz poselstwa i...goniec, było stałym przeciwnikiem drużyn warszawskich. Ono też wniosło pewien wkład w rozwój koszykówki, gdyż niektórzy jego gracze, szczególnie pastor, grali w„prawdziwą amerykańską koszykówkę", stając się wzorem dla warszawiaków. Umieli dryblować, podawali piłkę w różny sposób, zwodzili i potrafili rzucać do kosza w sposób w Warszawie nie widziany dotychczas.

Te zimowe mecze odbywały się głównie w jedynej sali sportowej, wtedy z prawdziwego zdarzenie, w hali będącej w posiadaniu popularnego wtedy Towarzystwa Cyklistów w Warszawie na Dynasach przy ul. Oboźnej. Drewniany budynek klubowy, mieszczący się tuż przy skarpie, miał na dole sale o wymiarach mniej więcej 18 na 20 metrów. Podłoże było betonowe, pokryte brązowym linoleum. Kosze stały zgodnie z obowiązującymi zwyczajami (przepisów gry nie było) na linii końcowej boiska, siatek pod koszami nie było, były tylko obręcze idrewniane tablice. To boisko miało jedną niedogodność: otóż z prawej strony na jego krótszym końcu mieściło się wejście do sekretariatu klubu WTC, a więc często zdarzało się, że zniecierpliwieni klienci, nie bacząc na toczącą się grę, przebiegali przez boisko, co zresztą grającym specjalnie nie przeszkadzało.

W roku 1924 zanotowano pierwsze kontakty z drużynami z innych miast Polski. Pobyt AZS w Łodzi przynosi mu dwie porażki z Łódzkim Klubem Sportowym i KS Hertą. Rewanżowe spotkanie w Warszawie kończą się pierwszymi sukcesami - AZS zwycięża ŁKS 15:11, a warszawska YMCA remisuje z tym przeciwnikiem 10:10.

Powstają sekcje koszykówki w klubach: Orzeł Biały, WTC, Szkole Podchorążych. Takie były początki koszykówki męskiej w Warszawie, kobiety nie interesowały się tą grą zupełnie.

Wszystko to odbywało się na platformie spotkań towarzyskich, nie oparte na żadnych przepisach gry ani organizacji łączącej sekcje sportowe szkół klubów. Krzyżowały się różne zdania i opinie, ciągle była to jeszcze forma zaprawy i zabawy, chociaż powoli zjawiają się i „specjaliści koszykówki".

W roku 1925 powstają dalsze sekcje koszykówki w klubach warszawskich. Są to KS „Varsovia", PIWG, Korona i Polonia. Powstaje pierwsza żeńska drużyna w AZS, a jej trenerem zostaje lekkoatleta Feliks Malanowski. W roku 1926 jest już 10 drużyn męskich. Jednak nadal brak organizacji, która by koordynowała sprawy związane z rozgrywkami, szkolenia instruktorów i sędziów, która ujednoliciłaby przepisy gry. Te braki byty znane ówczesnym działaczom gier sportowych.

Powrót | źródło: Biuletyn WOZKosz