2011-11-14, 12:06   A A A    

Choć tradycje wychowania fizycznego i sportu w Polsce sięgają czasów odległych, to badania nad jego przeszłością nie znajdują właściwego miejsca w historiografii.

Tę nieobecność w historycznych badaniach należy tłumaczyć wielowiekową tradycją niedoceniania wychowania fizycznego i sportu. Pierwsze próby zainteresowania się tą dziedziną życia społecznego obserwujemy dopiero pod koniec XVIII i na początku XIX stulecia, kiedy to uwidacznia się tendencja do przypominania, opisywania i ukazywania rodzimych tradycji wychowania fizycznego i sportu oraz upowszechniania narodowych form ćwiczeń fizycznych, gier i zabaw ruchowych. Na szczególną uwagę zasługuje dzieło historyka Łukasza Gołębiowskiego Gry i zabawy różnych stanów..., wydane w Warszawie w 1831 r. Tendencje te nasiliły się w drugiej połowie XIX wieku. Ukazują się wtedy liczne opracowania o grach i zabawach ruchowych. Żywe zainteresowanie polskimi tradycjami wychowania fizycznego i sportu spotykamy w dwudziestoleciu międzywojennym. Z tego okresu pochodzą pierwsze próby opracowań syntetycznych i podręczniki wychowania fizycznego. W 1917 r. ukazała się praca Teodora Drabczyka Wychowanie fizyczne młodzieży jako zadanie społeczne z punk tu widzenia historycznego (II wydanie w 1924 r.) i w 1925 r. Eugeniusza Piaseckiego Dzieje wychowania fizycznego (II wydanie w 1927). Obszerną pracę poświęconą dziejom olimpizmu i początkom polskiego ruchu olimpijskiego wydał w 1926 r. Stanisław Polakiewicz.

Historia wychowania fizycznego i sportu, czy też szerzej ujmując kultury fizycznej, jest w naukach historycznych dyscypliną stosunkowo młodą. W Polsce dopiero w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia związana z nim problematyka trafiła na warsztaty badawcze historyków. Badania nad dziejami wychowania fizycznego i sportu przyspieszono w latach sześćdziesiątych przede wszystkim dzięki wyodrębnieniu się na uczelniach zakładów historii i organizacji kultury fizycznej. Dzisiaj, już chociażby z uwagi na to, że sport stał się zjawiskiem o ogromnym, stale powiększającym się zasięgu i dynamicznym rozwoju, szeroko powiązanym z zachodzącymi we współczesnym świecie procesami społeczno-politycznymi, gospodarczymi i kulturowymi, nikt nie kwestionuje potrzeby prowadzenia badań naukowych w tym zakresie. Przeszłość tej dziedziny życia jest przedmiotem badań naukowych nie tylko historyków skupionych w akademiach wychowania fizycznego, ale także innych ośrodków badawczych, zwłaszcza w uniwersytetach i wyższych szkołach pedagogicznych. Nie trzeba przypominać bowiem, że sport jest zjawiskiem społecznym, a więc i historycznym, takim samym jak nauka, oświata, teatr, technika i wiele innych dziedzin sprzężonych bezpośrednio z ogólnym procesem rozwoju społeczeństwa, wychowania i kultury. Sport jest integralną częścią historii miasta, regionu, środowiska, narodu czy też państwa, a zbadanie jego przeszłości pozwala pełniej naświetlić i zinterpretować obraz dziejów. "Nieuznawanie sportu jako ważnej, integralnej części narodowej historii prowadzi do jej okrojenia, a nawet zafałszowania" - twierdził Tadeusz Łepkowski, jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich historyków (Człowiek i historia).

Historia kultury fizycznej w Polsce ma już znaczący dorobek, wyrażający się licznymi pracami o charakterze podstawowym, wydawnictwami źródeł, studiami i monografiami, pierwszymi próbami syntezy dziejów wychowania fizycznego i sportu, jak również wieloma opracowaniami szczegółowymi, problemowymi i jubileuszowymi, a publikacje z tego zakresu znajdujemy w różnych wydawnictwach.

Wychowanie fizyczne i sport w naszym kraju mają bogate tradycje. Ćwiczenia fizyczne uprawiano od bardzo dawna, a rozwój ich form i funkcji odbywał się w ścisłym związku z przemianami gospodarczo-społecznymi, politycznymi, kulturalnymi i obyczajowymi.

Powrót | źródło: Konspekt