Polski palant współcześnie

Przebieg gry w „Piekło i Niebo” jest następujący: boisko stanowi droga, biegnąca przez wieś Grabów, przedzielona na dwie części, określane jako „niebo” i „piekło”. Dwie drużyny o różnej liczbie graczy (od 7 do 15) ustawiają się na tych częściach (po losowaniu stron) – jedna za linią „nieba”, a druga za linią środkową po stronie „piekła”. Rozgrywkę zaczyna gracz drużyny będącej „na niebie”, silnym wybiciem piłki za pomocą kija palantowego za linię środkową. Następnie wykonuje on bieg do linii „piekła” i z powrotem (z możliwością zatrzymania się na linii środkowej) w celu zdobycia punktów. Jeśli mu się to uda, jego drużyna zdobywa trzy punkty, a on ponownie wybija piłkę kijem. W tym czasie gracze z „piekła” starają się złapać wybitą piłkę i odrzucić ją za linię „nieba” bądź trafić nią w biegnącego zawodnika, który rozpoczynał grę. Jeśli im się to uda (złapią piłkę i odrzucą na „niebo”, przechwycą ją bezpośrednio w locie lub trafią przeciwnika), następuje zmiana miejsc. Jeśli nie, gracze „z nieba” kontynuują wybijanie i bieg. „Matka” drużyny „nieba” może wybijać piłkę trzy razy, a zawodnicy, którym nie udało się poprawnie wybić piłki w czasie własnego uderzenia (np. kij wyleciał im z ręki bądź nie trafili w piłkę) mogą w tym czasie wykonywać bieg. Mogą to także robić wtedy, kiedy następny gracz z ich drużyny wybija piłkę. Wówczas jednak nie zdobywają punktów, tylko prawo do wybijania piłki w następnej kolejce. 

To, co bardzo istotne w lokalnej odmianie palanta, rozgrywanej w Grabowie, to jego kontekst, oprawa ceremonialna, nadająca mu szczególne znaczenie tożsamościowe dla lokalnych mieszkańców. Co roku odbywa się grabowieckie Święto Palanta, które ma miejsce we wtorek po Wielkanocy (uznawany w Grabowie za trzeci dzień Świąt Wielkanocnych). Rozgrywkę poprzedza uroczysta Msza Święta, podczas której Król Palanta przekazuje dary kapłanowi na ołtarzu wraz z innymi graczami. Następnie ma miejsce uroczysta procesja, podczas której „Król Palanta” celebruje swoją symboliczną „władzę” w mieście (którą otrzymuje w siedzibie władz gminnych, podczas uroczystego jej przekazania na czas trwania Święta Palanta). Później następują kolejne, uroczyste przemówienia i przekazanie palanta przez króla wybranemu dziecku jako symboliczny znak przekazywania tradycji kolejnym pokoleniom.

Do głównego meczu, przebiegającego według opisanych wyżej reguł, przystępują dwa zespoły, złożone z mieszkańców Grabowa. Grę rozpoczyna często miejscowy proboszcz bądź wikary.

W tym roku grabowieckie Święto Palanta zostało objęte opieką medialną przez TVP Łódź.

Lokalna, odmiana palanta w Grabowie – „Piekło i Niebo” – stanowi przykład na to, jak historycznie zachowany sport może być kultywowany przez wieki mimo zmieniającej się sytuacji społeczno-kulturowej współczesnego świata. Tu historia łączy się z teraźniejszością i przyszłością (symboliczne przekazywanie tradycji kolejnym pokoleniem), stanowiąc ciekawy, kontekstowy element historii długiego trwania, jaką jest historia szeroko rozumianego sportu.

W. Lipoński, Encyklopedia Sportów Świata, t. 9. ss. 167-169, Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 2008.