Jerzy Iwanow-Szajnowicz

A A A
Imię i Nazwisko: Jerzy Iwanow-Szajnowicz
Data urodzenia: 14 grudnia 1911
Miejsce urodzenia: Warszawa
Data śmierci: 04 stycznia 1943
Miejsce śmierci: Ateny
Profesja: pływak/waterpolista
Dyscyplina sportowa: pływanie

Przebieg kariery zawodniczej:
  • reprezentował barwy klubowe: AZS Warszawa (piłka wodna), Iraklis Saloniki (pływanie)
Sukcesy jako zawodnik:
  • (1931-1935) - startował w ogólnogreckich zawodach pływackich
  • (1936) - zwyciężał w greckich zawodach żeglarskich wraz z bratem Antonisem Lambrianidisem
  • zdobywa tytuł Akademickiego Mistrza Belgii w pływaniu
  • Mistrzostwa Polski w piłce wodnej, AZS Warszawa (1937) - zajmuje 1. miejsce
  • reprezentant Polski w piłce wodnej
(15 lipca 1925) - składa przyrzeczenie harcerskie
(1935) - zrzeka się obywatelstwa rosyjskiego na rzecz polskiego

Przeprowadzone akcje:
  • podjął współpracę z polską misją wojskową w Salonikach, udzielając pomocy polskim uchodźcom
  • jako agent nr 033B (Kiriakos Paryssis) zajmował się likwidacją źródeł zaopatrzenia aprowizacyjnego i wojskowego dla Afrika Korps - jego współpracownicy przeprowadzali znaczące akcje sabotażowe przeciw Niemcom
  • przekazywał Anglikom informacje o położeniu sił niemieckich i włoskich
  • wykorzystując swoje umiejętności pływackie pokonywał długie dystanse bez specjalistycznego sprzętu, umieszczając na kadłubach jednostek niemieckich wojsk III Rzeszy miny magnetyczne - zniszczył w ten sposób m.in. niemiecką łódź podwodną i włoski ścigacz
Zatrzymania i ucieczki:
  • (grudzień 1941) - po raz pierwszy złapany - po denuncjacji kolegi ze szkoły, zaatakował transportującego go strażnika i uciekł z pędzącego samochodu
  • drugi raz zatrzymany przez włoskich karabinierów na wyspie Faros - w przydrożnej tawernie upił ich, uciekając w mundurze jednego z nich 
  • (8 września 1942) - zdradzony przez rzekomego współpracownika, został aresztowany w Atenach po raz trzeci, otoczony w domu przy ul. Kioutachias 3, w którym Iwanow-Szajnowicz i jego współpracownicy mieli kryjówkę - osadzony w więzieniu Averof
  • (2 grudnia 1942) - skazany przez sąd niemiecki na potrójny wyrok śmierci
  • (4 stycznia 1943) - postrzelony podczas próby ucieczki do miejsca egzekucji przez SS-mana, a następnie ponownie skuty i rozstrzelany przez pluton egzekucyjny, Kesaria
Nagrody i wyróżnienia:
  • odznaczony Orderem Virtuti Militari - przez władze polskie na emigracji
  • uznany jest za bohatera narodowego Grecji, jego pomnik stoi w Salonikach (1972)
  • (lipiec 1945) - marszałek H.R. Alexander ogłosił podziękowanie dla Iwanowa-Szajnowicza w imieniu Narodów Sprzymierzonych
  • królowa Elżbieta II po śmierci agenta przekazała rodzinie zmarłego 1000 funtów w uznaniu jego zasług
O bohaterze w książce i filmie:
  • losy Jerzego Iwanowa-Szajnowicza opisał Stanisław Strumph-Wojtkiewicz w powieści "Agent Nr. 1"
  • (1963) - nakręcono o nim sfabularyzowany film pt. "Agent Nr 1" w reżyserii Jerzego Passendorfera
  • (1971) - na podstawie książki Zbigniew Kuźmiński nakręcił film sensacyjny "Agent Nr 1" - w rolę polskiego agenta wcielił się Karol Strasburger